2020-05-04

Znaczenie kontaktu fizycznego dla rozwoju dziecka

Jednym z ważnych aspektów prawidłowego funkcjonowania człowieka jest kontakt fizyczny z drugim człowiekiem, będący źródłem doznań dotykowych.

 

Przeprowadzono wiele eksperymentów badających rolę kontaktu fizycznego. Badania te prowadzono wśród zwierząt i ludzi. W wyniku eksperymentu przeprowadzonego na zwierzętach, między innymi na szczeniętach, okazało się że szczenięta pozbawione bodźców dotykowych
i kinestetycznych, wychowywane bez pieszczot, wykazywały znaczne opóźnienia w rozwoju psychicznym w stosunku do swych rówieśników, a dodatkowo grupa „pieszczonych” szczeniąt odznaczała się lepszą wagą, większym wzrostem i większą siłą fizyczną (Bielicka 1962). Inne badania wśród dzieci – sierot pozbawionych kontaktów fizycznych potwierdziły wyniki badań na zwierzętach. Także dzieci z niezaspokojoną potrzebą kontaktu fizycznego i ruchu rozwijały się istotnie słabiej.
Z kolei w wyniku obserwacji dzieci – wcześniaków, stwierdzono, że te, które byłyczęsto dotykane już w trakcie pobytu w szpitalu, szybciej rosną i przybierają na wadze.

 

Eksperci doszli więc do wniosku, że aby dziecko rozwijało się prawidłowo, musi mieć zapewniony dopływ wielozmysłowego pobudzenia przez różne bodźce, w tym doznania dotykowe, ruchowe.

 

Doznania dotykowe są źródłem przyjemności, bezpieczeństwa, mają znaczenie dla rozwoju orientacji w schemacie własnego ciała (dziecko poznaje własne ciało i wyznacza jego granice), co z kolei pozwala na kształtowanie się własnej odrębności i tożsamości („ja”). Dotyk jest też formą komunikowania się z drugim człowiekiem: przekazuje informacje i emocje. Na przykład wtulanie się całym ciałem sygnalizuje „broń mnie”,  „bądźmy razem”, muśnięcie palcami informuje: „nie ma powodów do obaw”, „jestem z tobą”, przywracając spokój i odwagę, dłoń na czole, masowanie bolącego miejsca łagodzi dolegliwości fizyczne („zaraz ból przejdzie”), a mocny uścisk dłoni - „dasz sobie radę”, „bądź dzielny”. Bliski kontakt fizyczny dziecka z matką zaspakaja też potrzeby psychologiczne takie jak: miłości, bezpieczeństwa, siły, mocy i sprawstwa, więzi społecznej z drugim człowiekiem.

 

Dotyk ma właściwości lecznicze i stosuje się go w terapii. Wśród różnorodnych form dotyku są także dziecięce masaże rozwijające relacje społeczne i ułatwiające relaksację. Masaż dziecięcy jest techniką delikatnego głaskania dziecka, gdzie najważniejszy jest sam kontakt rodzica z dzieckiem, a dotykanie dziecka ma w sobie komunikat o miłości i bliskości. Rodzice stosując tego typu masaż (głaskanie
i przytulanie) i zapewniając dziecku wygodną pozycję ciała, dostarczają mu miłości, radości i relaksują je. Przeprowadzając tę technikę należy przestrzegać parę zasad:  zachowywać się naturalnie, nie spieszyć się, dać z siebie tylko tyle, ile dziecko chce i jest w stanie przyjąć. Podczas wykonywania masażu dorosły powinien zachować spokój, poprawnie oddychać, nie ujawniać napięcia. Wykonywane ruchy (zawsze w kierunku dosercowym) powinny być spokojne i delikatne. Formę i czas trwania masażu dostosowuje się do indywidualnych potrzeb dziecka. W trakcie masażu dziecko może leżeć na brzuchu lub można je trzymać w objęciach.

 

Zauważono, że dzieci często masowane były bardziej przyjacielskie, odważne, odporne na stres, wykazywały wyższy przyrost wagi, lepszy rozwój neurologiczny. Stąd masaż zalecany jest przez lekarzy już w najwcześniejszym okresie życia.

 

Psycholog Marta Bogdanowicz zaproponowała połączenie różnorodnych form dotyku, masażu, głaskania (przyjemnych odczuć fizycznych) z doznaniami słuchowymi – piosenką lub wierszykiem,
w celu pogłębienia kontaktu emocjonalnego z dzieckiem. Takie zabawy relacyjno-relaksujące (Bogdanowicz 2002, 2003, 2004) służą wyciszeniu i odprężeniu, poprawie koncentracji uwagi. Zabawy te nie są faktycznymi masażami, ale szczególną formą kontaktu rodzica z dzieckiem, która przez dotyk zbliżyć ma (fizycznie i psychicznie) dorosłego i dziecko, czyli ma pogłębić ich wzajemne relacje oraz dostarczyć dziecku wiele radości, przynieść mu relaks, zaspokoić jego potrzebę kontaktu fizycznego
i emocjonalnego, zwiększyć jego poczucie bezpieczeństwa. Dobrą porą na tego typu zajęcia jest wieczorne spotkanie z dzieckiem. Dziecko może wówczas odreagować nieprzyjemne przeżycia
z całego dnia, co sprzyja lepszemu snu. Zajęcia te mogą stanowić także „przerywnik” w ciągu dnia, jako odpoczynek pomiędzy kolejnymi zajęciami.

 

Poniższe przykłady paru dziecięcych masażyków pochodzą z książki „Przytulanki, czyli wierszyki na dziecięce masażyki” (Bogdanowicz 2003,2004). Z lewej strony zamieszczony jest tekst, który rodzic głośno wypowiada, natomiast z prawej strony – znajduje się opis ruchów, które rodzic wykonuje podczas wypowiedzi.

 

 

Tu płynie rzeczka

 

Tu płynie rzeczka                                    

Dziecko leży na brzuchu.

Rysujemy palcami (niezbyt mocno) wzdłuż kręgosłupa (od dołu pleców do szyi) linię falistą.

Tędy przeszła pani na szpileczkach.           

Spacerujemy po plecach dziecka palcami wskazującymi obu  rąk.

Tu stąpały słonie                                      

Powoli kroczymy wewnętrzną stroną dłoni

                i biegły konie                                     

szybko, z wyczuciem stukamy dłońmi zwiniętymi w pięści

Wtem przemknęła szczypaweczka            

Delikatnie poszczypujemy kark i szyję dziecka,    aż zareaguje ono śmiechem

zaświeciły dwa słoneczka              

Powoli obiema dłońmi (jednocześnie) masujemy plecy  dziecka ruchami okrężnymi.

spadł drobniutki deszczyk              

Leciutko stukamy opuszkami palców w plecy – na dole

Czy cię przeszedł dreszczyk?                   

Niespodziewanie, delikatnie szczypiemy je w kark.


 

Rak

 

Idzie, idzie rak                                           

Dziecko zwrócone do nas twarzą,                                                               Spacerujemy palcami kciukiem

i wskazującym po ręce dziecka,

 

czasem naprzód, czasem wspak.             

 

odpowiednio zmieniając kierunek ruchu.

Idzie rak nieborak,                                   

 

spacerujemy jak na początku,

        Jak uszczypnie, będzie znak.                              

 

delikatnie i z humorem naśladujemy szczypanie.

 

 

Dobroczynne działania dotyku są ważne dla dzieci w różnym wieku, nawet dla nastolatków (oczywiście w formie dostosowanej do potrzeb danej osoby). Dlatego nie bójmy się kontaktu fizycznego, gdyż mądrze wykorzystywany może być sposobem na rozładowanie napięcia i wzmocnienia pewności siebie.

                                                               Barbara Tessar – Staszkiewicz

Psycholog Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej
w Luzinie

Przeczytaj o systemie i przetwarzanych w nim danych

Tożsamość administratora systemu
Administratorem Scentralizowanego Systemu Dostępu do Informacji Publicznej (SSDIP), który służy do udostępniania podmiotowych stron BIP jest Minister Cyfryzacji, mający siedzibę w Warszawie (00-583) przy Al. Ujazdowskich 1/3, który zapewnia jego rozwój i utrzymanie. Minister Cyfryzacji w ramach utrzymywania i udostępniania systemu SSDIP zapewnia bezpieczeństwo publikowanych danych, wymagane funkcjonalności oraz rejestrowanie i nadawanie uprawnień redaktorów BIP dla osób wskazanych we wnioskach podmiotów zainteresowanych utworzeniem własnych stron podmiotowych przy użyciu SSDIP zgodnie z art. 9 ust. 4 pkt 3 ustawy z 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2019 r. poz. 1429).
Minister Cyfryzacji, jako administrator systemu SSDIP jest jednocześnie administratorem danych osób wnioskujących o dostęp do SSDIP w celu utworzenia podmiotowych stron BIP oraz osób wyznaczonych do ich redagowania.
Tożsamość administratora danych
Administratorem danych osobowych przetwarzanych w systemie SSDIP w zakresie osób wnioskujących o utworzenie podmiotowej strony BIP oraz osób wyznaczonych do ich redagowania (redaktorów podmiotowych stron BIP) jest Minister Cyfryzacji.

Administratorami danych publikowanych na podmiotowych stronach BIP utworzonych w ramach SSDIP są podmioty, które daną stronę podmiotową BIP utworzyły. Podmioty te decydują o treści danych, w tym treści i zakresie danych osobowych publikowanych na podmiotowych stronach BIP, ich rozmieszczeniu, modyfikacji i usuwaniu.
Minister Cyfryzacji, jako Administrator systemu SSDIP w odniesieniu do materiałów publikowanych na podmiotowych stronach BIP jest podmiotem przetwarzającym. Może on ingerować w treść materiałów publikowanych na poszczególnych stronach podmiotowych BIP jedynie w przypadku, gdy właściwy podmiot, który daną stronę utworzył i nią zarządza utracił do niej dostęp lub z innych przyczyn utracił nad nią kontrolę.
Dane kontaktowe administratora systemu SSDIP
Z administratorem systemu SSDIP można się skontaktować poprzez adres email mc@mc.gov.pl, pisemnie na adres siedziby administratora, lub na adres ul. Królewska 27, 00-060 Warszawa.
Dane kontaktowe inspektora ochrony danych osobowych
Administrator systemu SSDIP wyznaczył inspektora ochrony danych, z którym może się Pani/Pan skontaktować poprzez email iod@mc.gov.pl lub listownie – na adres ul. Królewska 27, 00-060 Warszawa. Z inspektorem ochrony danych można się kontaktować wyłącznie w sprawach dotyczących przetwarzania danych osobowych osób składających wnioski o udostepnienie SSDIP, redaktorów poszczególnych stron BIP, oraz incydentów bezpieczeństwa.
W sprawach przetwarzania danych osobowych zawartych w treści materiałów publikowanych w ramach poszczególnych stron podmiotowych, należy się kontaktować z inspektorem ochrony danych podmiotu, którego strona BIP dotyczy, ich redaktorem lub kierownictwem podmiotu, który daną stronę podmiotowa BIP utworzył.
Cele przetwarzania i podstawa prawna przetwarzania
Celem przetwarzania danych publikowanych na stronach podmiotowych BIP przez poszczególne podmioty jest udostępnienie informacji publicznej wytworzonej w urzędzie i dotyczącej działalności urzędu. Podstawę prawną publikacji stanowi wypełnienie obowiązku prawnego, o którym mowa w art. 8 oraz art. 9 ust 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej.
Celem udostępniania systemu SSDIP przez Ministra Cyfryzacji jest umożliwienie podmiotom zobowiązanym, o których mowa w art. 4 ust 1 i 2 ustawy z 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej, utworzenia i prowadzenia własnych stron BIP (co wynika z art. 9 ust. 4 pkt 3 oraz art. 9 ust. 4a ww. ustawy).
Odbiorcy danych lub kategorie odbiorców danych
Dane osobowe w zakresie imienia, nazwiska, nr telefonu, nr faksu dotyczące redaktorów podmiotowych stron BIP oraz dane osobowe publikowane w ramach treści materiałów zamieszczanych na poszczególnych podmiotowych stronach BIP są danymi udostępnianymi publicznie bez żadnych ograniczeń, w tym Centralnemu Ośrodkowi Informatycznemu w Warszawie przy Alejach Jerozolimskich 132-136, któremu Ministerstwo Cyfryzacji powierzyło przetwarzanie danych przetwarzanych w ramach platformy SSDIP.
Okres przechowywania danych
Dane dotyczące osób wnioskujących o udostępnienie systemu SSDIP oraz dane osób wyznaczonych na redaktorów stron podmiotowych przechowywane są przez czas, w jakim osoby te pełniły swoje funkcje oraz przez okres wskazany w przepisach prawa po okresie, w którym osoby te przestały pełnić swoje funkcje.
Dane osobowe osób zawarte w materiałach publikowanych w ramach podmiotowych stron BIP przechowywane są przez okres ustalony przez osoby zarządzające treścią tych stron.
Prawa podmiotów danych
Osoby, których dane są przetwarzane w systemie głównym SSDIP, w tym osoby składające wnioski o przyznanie dostępu do SSDIP oraz osoby będące redaktorami podmiotowych stron BIP, mają prawo dostępu do swoich danych, prawo do sprzeciwu, prawo ograniczenia przetwarzania oraz prawo żądania ich sprostowania oraz usunięcia po okresie, o którym mowa powyżej. Z wnioskiem w sprawie realizacji ww. praw należy się zwracać do administratora systemu tj. Ministra Cyfryzacji lub wyznaczonego inspektora ochrony danych na adres iod@mc.gov.pl.
Osoby, których dane są publikowane w ramach treści materiałów zamieszczanych na podmiotowych stronach BIP maja prawo dostępu do danych, prawo do sprzeciwu, prawo do ograniczenia przetwarzania, prawo żądania ich sprostowania oraz usunięcia po okresie, w którym ich publikacja jest wymagana. Z wnioskiem w sprawie realizacji ww. praw należy się zwracać do administratora danych podmiotu, którego dana strona BIP dotyczy, lub wyznaczonego przez niego inspektora ochrony danych.
Prawo wniesienia skargi do organu nadzorczego
Osobom, których dane są przetwarzane w systemie SSDIP lub na podmiotowych stronach BIP publikowanych przez poszczególne podmioty przysługuje prawo wniesienia skargi do organu nadzorczego zajmującego się ochroną danych tj. do Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych (PUODO) z siedzibą w Warszawie przy ul. Stawki 2, 00-193 Warszawa.
Informacja o dobrowolności lub obowiązku podania danych
Przetwarzanie danych osobowych osób składających wnioski o dostęp do SSDIP oraz osób wyznaczonych do redakcji poszczególnych stron podmiotowych BIP jest niezbędne dla zapewnienia kontroli dostępu i wynika z przepisu prawa, tj. art. 9 ust. 4 pkt 3 oraz art. 9 ust. 4a ustawy z 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. z 2019 r. poz. 1429) oraz § 15 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 stycznia 2007 r. w sprawie Biuletynu Informacji Publicznej (Dz. U. Nr 10, poz. 68), w związku z art. 20a ustawy z dnia 17 lutego o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz. U. z 2019 r. poz. 700, 730, 848, 1590 i 2294) i przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 12 kwietnia 2012 r. w sprawie Krajowych Ram Interoperacyjności, minimalnych wymagań dla rejestrów publicznych i wymiany informacji w postaci elektronicznej oraz minimalnych wymagań dla systemów teleinformatycznych (Dz.U. z 2017 r. poz. 2247).
Publikowanie danych osobowych na stronie systemu SSDIP oraz na podmiotowych stronach BIP jest dopuszczalne tylko wtedy, jeśli wynika z przepisów prawa, lub jeśli administrator danych uzyskał zgodę tych osób na ich publikację.



Zapoznałem się..